Trump’a zaferi getiren vaat! Tüm dünyada yankı uyandırdı! Gözler o vaate çevrildi…
Milli İstihbarat Teşkilatı’na (MİT) bağlı Milli İstihbarat Akademisi (MİA), Donald Trump’ın ABD’nin 47. Başkanı seçilmesinin ardından yeni dönemin şifreleri ve Türkiye-ABD ilişkilerinin değerlendirildiği analiz yayınladı.
Analizde, Trump yönetiminin, lider odaklı karar alma süreçleri ve pragmatik bir stratejiye ağırlık vermesi sonucunda, uluslararası ilişkilerde daha hesapçı ve müzakereye dayalı bir tavır takınabileceği ifade edildi.
TÜRKİYE VE ABD’NİN BÖLGESEL ÇIKARLARI ÜZERİNDEN İŞBİRLİĞİ ORTAYA ÇIKABİLİR
Bu yeni dönemde Türkiye dahil olmak üzere birçok ülkenin ABD ile ilişkilerini gözden geçirme ve yeniden yapılandırma sürecine girebileceği belirtilen analizde, özellikle Türkiye’nin ABD’nin bölgesel politikalarıyla örtüşen çıkarları üzerinden bir işbirliği zemininin ortaya çıkabileceği bildirildi.
Analizde, 2024 başkanlık seçimlerinin, ABD’nin küresel liderlik rolünü koruma, yeniden tanımlama ya da bu rolü diğer büyük güçlerle paylaşma konusunda nasıl bir tercih yapacağını ortaya koyacak nitelikte olduğu belirtilirken, seçim gelecekteki dünya düzeninin şekillenmesinde kritik bir dönemeç olarak değerlendirildi.
Cumhuriyetçi Partinin dış politika stratejisinde “caydırıcılık, hibrit müdahale yöntemleri, teknolojik üstünlük ve ekonomik güce odaklandığı ifade edilen analizde, Trump’ın benimsediği “Amerika’yı yeniden büyük yapalım” söyleminin ise geleneksel cumhuriyetçi yönelimin bir uzantısı olarak görüldüğü bilgisi verildi.
TRUMP YÖNETİMİ KÜRESEL ASKERİ VARLIĞINI AZALTMAYI AMAÇLIYOR
Analizde, Trump yönetiminin, klasik cumhuriyetçi duruş olan küresel askeri ve diplomatik angajmanı sınırlandırmayı, yani ABD’nin mevcut krizlere angaje askeri varlığını azaltmayı amaçlasa da ABD’nin küresel cezalandırıcı gücünü koruması ve güçlendirmesi gerektiğinden bahsettiği belirtilerek, “Washington’un temel amacı, rakiplerin kontrolünden sağlamayı umduğu maksimum faydayı anlamsız kılacak ve rakiplerin bu durumdan fayda sağlamasını engelleyecek düzeyde güçlü bir caydırıcılığa sahip olmasıdır.” ifadesi kullanıldı.
F-35 KONUSU TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNDE KİLİT NOKTA
Analizde, Trump’ın ikinci başkanlık döneminin hem fırsatlar hem de zorluklar barındırdığının altı çizildi.
Öncelikle savunma sanayisinin ve F-35 programı konusundaki kısıtlamaların aşılmasının, Türkiye-ABD ilişkilerinde pozitif bir gündemin oluşturulması açısından kritik bir başlık olarak öne çıktığı vurgulandı.
Trump yönetiminin denizaşırı askeri varlıkları azaltma eğilimi ve terör örgütü PYD/YPG’ye verilen desteği yeniden değerlendirme potansiyelinin, Türkiye’nin ABD ile terörizmle mücadele alanında işbirliği yapması için önemli bir zemin oluşturabileceğine işaret edilen analizde, “Ancak bu tür konularda ilerleme sağlanması, Trump’ın yönetim ekibinin bileşimi ve ABD’nin bölgesel politikalarındaki önceliklerle yakından ilişkili olacaktır.” ifadesine yer verildi.
‘DOĞU AKDENİZ’DEKİ GÜÇ DENGELERİNİ TÜRKİYE’NİN ALEYHİNE ÇEVİREBİLİR’
Bölgesel düzeyde ise Trump’ın İran politikasının yeniden sertleşmesi ve İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki normalleşme süreçlerinin desteklenmesinin, Türkiye’nin bölgesel çıkarlarını hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileyebileceği belirtilen analizde, şu değerlendirmede bulunuldu:
“İran’a yönelik sert politikaların bölgesel bir çatışmayı tetikleme riski, Türkiye’nin güvenlik politikalarını doğrudan ilgilendirecektir. Aynı şekilde Trump yönetiminin kayıtsız şartsız desteğini elde eden İsrail’in bölgedeki etkinliğinin artması, Doğu Akdeniz’deki güç dengelerini Türkiye’nin aleyhine çevirebilir. Bu gelişmeler, Türkiye’nin bölgesel işbirliği ve dengeleme politikalarını daha da derinleştirme ihtiyacını ortaya çıkarabilir.”
Analizde, özellikle Mısır ve Yunanistan ile diyalog süreçlerinin derinleştirilmesinin ve bölgesel istikrarı önceleyen girişimlerin sürdürülmesinin, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki çıkarlarını koruma çabalarına katkı sağlayacağı belirtildi.
‘TÜRKİYE İÇİN KARADENİZ’DE FIRSATLAR YARATABİLİR’
Trump yönetiminin Ukrayna savaşını sona erdirme çabalarının, Türkiye için Karadeniz’de istikrar ve ekonomik fırsatlar yaratabileceği vurgulanarak, Ukrayna’nın yeniden inşasında Türk firmalarının rol almasının, Türkiye-ABD ilişkilerini güçlendirebilecek bir fırsat olduğu ifade edildi.
Analizde ayrıca, Trump’ın Çin’e yönelik politikalarının, ABD’nin ekonomik üstünlüğünü desteklemek amacıyla gümrük vergileri ve yaptırımlar gibi araçlarla şekilleneceği belirtilerek, bu sürecin Türkiye için yeni tedarik zinciri fırsatları ve enerji projeleri yaratabileceği kaydedildi.
